Upravljanje resursima zaštićenih područja u Srbiji: specijalni rezervati prirode Zasavica, Uvac, Stari Begej Carska bara

Drašković, Božo (2013) Upravljanje resursima zaštićenih područja u Srbiji: specijalni rezervati prirode Zasavica, Uvac, Stari Begej Carska bara. Institut ekonomskih nauka : Beogradska bankarska akademija, Fakultet za bankarstvo, finansije i osiguranje, Beograd, pp. 215-235. ISBN 978-86-89465-05-1

Text Upravljanje resursima zasticenih podrucja u Srbiji jul 2013 - finalna verzija.pdf - Published Version Restricted to Repository staff only Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (7MB) | Request a copy

Abstract

Knjiga koju upućujemo naučnoj i široj čitalačkoj publici, rezultat je istraživanja vezanih za korišćenje i upravljanje prirodnim dobrima, vrednostima i kapitalom zaštićenih područja u Srbiji, na primeru odabrane grupe Specijalnih rezervata prirode. Knjiga je delom i rezultat istraživanja, koje je rađeno u Institutu ekonomskih nauka u okviru projekta „Ekonomski aspekti troškova i koristi politike zaštite životne sredine u Srbiji“. Deo istraživanja je finansiran iz sredstava Fonda za zaštitu životne sredine Republike Srbije. Ova knjiga je i rezultat rada na Istraživačkom projektu: 179015 (Izazovi i perspektive strukturalnih promena u Srbiji-Strateški pravci razvoja i usklađivanje sa zahtevima EU). Zaštićena područja prirodnih dobara su kompleks oblika zaštite ili posebnog tretmana pojedinačnih prirodnih dobara i prostora. Oblici zaštite su organizacijski grupisani u: nacionalne parkove, stroge rezervate prirode, specijalne rezervate prirode, spomenike prirode, zaštićena staništa, parkove prirode i predele izuzetnih odlika. Empirijski deo istraživanja, čiji rezultati su prezentirani u ovoj knjizi, odnose sa na odabrane specijalne rezervate prirode (SRP), Zasavica, Uvac i Stari Begej Carska Bara. Dva specijalna rezervata su izabrana po slučajnom izboru. Treći rezervat, Zasavica, ciljano je odabran, jer je autor 2008. godine u tom rezervatu vršio prvo anketiranje stavova stanovništva u vezi sa prirodnim dobrima i vrednostima, koja se nalaze u rezervatu. To istraživanje je poslužilo kao osnova za izlaganje komparativnih rezultata sa istraživanjem koje je organizovano 2012. godine. Knjiga je tematski podeljena u dve grupe poglavlja. Prva grupa poglavlja, obuhvata prvo i drugo poglavlje. U prvom poglavlju su sasvim kratko izložene metodološke uvodne napomene i opisani primenjeni metodi u realizaciji istraživanja. Pored standardnih metodoloških postupaka analize sadržaja i primene statističkih metoda za obradu dobijenih rezultata, u osnovi empirijskog dela istraživanja su primenjene tehnike i metode, ankete i ankete – intervjua. Ovim tehnikama su obuhvaćeni ispitanici- stanovnici, koji žive neposredno uz i delom unutar rezervata prirode. Druga grupa anketiranih lica su bila posetioci rezervata. U prvom poglavlju je posebna pažnja posvećena teorijsko metodološkim aspektima istraživanja prirodnih dobara, vrednosti, kao i prirodnog kapitala. Specifičnost predmeta istraživanja zahteva i definisanje posebnih metodoloških pristupa u okviru standardno razvijenih metodoloških postupaka. Imajući to u vidu, u knjizi su detaljnije prezentirani različiti metodi i tehnike koje se primenjuju kod vrednovanja obnovljivih i neobnovljivih resursa i dobara. Drugo poglavlje knjige analizira normativne aspekte zaštite prirodnih dobara i vrednosti, način upravljanja zaštićenim područjima, kao i specifične aspekte moguće primene ekološkog računovodstva. Druga grupa poglavlja obuhvata treće, četvrto, peto i šesto poglavlje. U trećem poglavlju su prezentirani uporedni rezultati dobijeni istraživanjem stavova stanovništva iz okruženja i posetilaca rezervata Zasavica, Uvac i Stari Begej Carska Bara u vezi sa ključnim dobrima, vrednostima, kapitalom, načinom upravljanja, „spremnošću da se plati“ i sl. Četvrto poglavlje sadrži detaljnu analizu rezultata istraživanja po svakom od specijalnih rezervata prirode pojedinačno. U petom poglavlju je izložena uporedna analiza istraživanja koja su sprovedena u rezervatu Zasavica u 2008. i 2012. godini. Šesto poglavlje sadrži rezultate istraživanja u vezi sa stavovima posetilaca, povodom vrednosti prirodnog kapitala i dobara, zaštiti, načinu upravljanja, „spremnosti da se plati“, putnim troškovima kao faktorima za vrednovanje prirodnih dobara i kapitala rezervata. Prezentovane rezultate istraživanja bilo bi dobro kritički preispitati iz ugla istraživanja istih područja, a koje sprovodi Zavod za zaštitu prirode Srbije, Fakulteti, Instituti i javna preduzeća čije područje rada i istraživanja se odnosi i na posebne, specijalizovane oblasti ekologije. U prilogu se nalazi disk sa petominutnim filmovima o Specijalnim rezervatima prirode, koji su bili predmet istraživanja u ovoj knjizi. Filmove su izradili saradnici preduzeća Kreator Tim iz Beograda. Dugujemo zahvalnost na podršci posebno pojedincima iz područja na kojima je sprovedena anketa, u Zasavici, Slobodanu Simiću i njegovim saradnicima, na Uvcu, Darku Ćiroviću i njegovim kolegama. Zahvalnost i poštovanje iskazujemo prema anketiranim licima na odvojenom vremenu, strpljenju i davanju iskrenih odgovora. Zahvalnost dugujemo mlađim kolegama i saradnicima, anketarima iz Instituta ekonomskih nauka i izvan njega. Veliki doprinos u izradi ove knjige dali su i kolege koji su pružili metodološku podršku, posebno dr Jelena Minović, a u obradi podataka i iskazivanju dobijenih rezultata, Branku Lazareviću. Poseban doprinos i pomoć dobio sam od recenzenata prof. dr Branka Vasiljevića, prof. dr Petra Đukića, i dr Vlastimira Vukovića - višeg naučnog saradnika, njihove sugestije i primedbe bile su mi od velike koristi.

Actions (login required)

View Item